Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας
Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας (ΜΒΕΛ) στεγάζεται σε αναπαλαιωμένο λιθόχτιστο κτίριο του 1910 στην Αγία Παρασκευή της Λέσβου και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Το Ελαιοτριβείο που δημιουργήθηκε από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) το οποίο και έχει την ευθύνη για τη λειτουργία του αποτελεί τμήμα του συνόλου των αξιόλογων βιομηχανικών κτιρίων του νησιού. Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου επιδιώκει να προβάλει τη βιομηχανική κληρονομιά τόσο στον τομέα της ελαιουργίας όσο και στο ευρύτερο πεδίο της τεχνολογίας, αλλά και να την εντάξει στα αρχιτεκτονικά, κοινωνικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα της.

Βιομηχανικό αρχικά συγκρότημα (ελαιοτριβείο – αλευρόμυλος), το ελαιοτριβείο λειτούργησε ως κοινοτική επιχείρηση μέχρι το 1967. Το 1984, με την συμπαράσταση της Νομαρχίας Λέσβου, αναστηλώθηκε και μετατράπηκε σε πνευματικό κέντρο. Συγκεκριμένα, το κεντρικό κτίριο διαμορφώθηκε σε αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, χωρητικότητας 400 ατόμων, ενώ οι ελαιοαποθήκες σε Λαογραφικό Μουσείο και οι αποθήκες ελαιοκάρπου σε 11 σύγχρονους ξενώνες.

Στο μουσείο παρουσιάζεται η εξέλιξη των μηχανημάτων, με έμφαση στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της μηχανικής κίνησης στην ελαιοπαραγωγή. Στο κυρίως κτίριο δίνεται έμφαση στα τρία βασικά στάδια της διαδικασίας παραγωγής ελαιολάδου, στη σύνθλιψη του καρπού, τη συμπίεση του ελαιοπολτού, το διαχωρισμό του λαδιού από το νερό και γίνεται αναφορά στη συμπληρωματική λειτουργία του αλευρόμυλου. Οι παλιές αποθήκες ελαιοκάρπου λειτουργούν ως συμπληρωματικές εκθετικές μονάδες που προβάλλουν το ανθρώπινο στοιχείο. Συγκεκριμένα στις μεγάλες αποθήκες γίνεται αναφορά στην ιστορία του κοινοτικού ελαιοτριβείου της Αγίας Παρασκευής, στην εκμηχάνιση της ελαιουργίας στη Λέσβο και στο ευρύτερο κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο, ενώ στις μεγάλες αποθήκες παρουσιάζονται οι εργασίες που συνδέονται με την ελαιοπαραγωγή.

Ώρες λειτουργίας: 08:30-15:00
Είσοδος: Ελεύθερη
Βρίσκεται: Αγία Παρασκευή
813 00 Λέσβος
Τηλ.: 22530 32300

 Ιερό Μέσσων
Tο Iερό των Μέσσων βρίσκεται στη θέση «Κουκάλα» ή «Κοκκάλα» της περιοχής Μέσα στην αγροτική περιφέρεια της Αγίας Παρασκευής Λέσβου. Στην αρχαιότητα βρισκόταν κοντά στα βόρεια σύνορα της επικράτειας της αρχαίας πόλης Πύρρας και στο μέσο (κέντρο) της Λέσβου, από όπου η περιοχή πήρε το όνομα της, «Μέσσον», με τον αιολικό τύπο της λέξης. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στον αρχαιολογικό χώρο και να φθάσει στο μικρό αμφιθέατρο από τις πλακόστρωτες διαδρομές, ενώ έχει τη δυνατότητα να δει από κοντά το ναό και να έχει πρόσβαση στο ναΐσκο του Ταξιάρχη από τον ξύλινο διάδρομο.

Ο οκτάστυλος ψευδοδίπτερος ιωνικός ναός του δεύτερου μισού του 4ου αιώνα π.χ. ενσωμάτωσε το αρχαϊκό λατρευτικό κτίριο με τα προκτίσματά του. Στον 3ο – 4ο αιώνα π.χ. ο ναός καταστρέφεται, τα αρχιτεκτονικά μέλη του κυριολεκτικά θρυμματίζονται και ασβεστοποιούνται στους κλιβάνους, που κτίζονται σε επαφή και γύρω του. Η βασιλική των παλαιοχριστιανικών χρόνων κτίζεται πάνω στο δάπεδο του υστεροκλασικού ναού, ενώ η λατρεία συνεχίζεται στην ίδια θέση μέχρι σήμερα στο μεταβυζαντινό ναΐσκο του Ταξιάρχη. Οι Χριστιανικοί ναοί ήταν κοιμητηριακοί, όπως φαίνεται από τους ανασκαμμένους τάφους στο δάπεδο του αρχαίου ναού και στη γύρω περιοχή.

«Εν τω ϊρω τω εμ Μέσσω» οι τέσσερις πόλεις της Λέσβου, η Μυτιλήνη, η Μήθυμνα, η Άντισσα και η Ερεσός, συγκεντρώνονται και συναποφασίζουν για την «αύξησιν και ομόνοιαν των Λεσβίων», όπως μας πληροφορεί μια επιγραφή, που χρονολογείται στα 200-167 π.χ. «Εις Μέσσον» έρχονται δικαστές από τη Μίλητο για να επιλύσουν τις διαφορές των δύο πόλεων της Λέσβου, της Μήθυμνας και της Ερεσού.

Το παλλεσβιακό ιερό των Μέσσων φαίνεται ότι ενώνει τη μοίρα του με το κοινό των Λεσβίων από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρι το 2ο αι. μ.Χ.. Με το ιερό αυτό οι μελετητές ταυτίζουν το «εύδειλον τέμενος μέγα ξύνον», που αναφέρει ο Λέσβιος ποιητής Αλκαίος. Στο τέμενος αυτό οι Λέσβιοι καθιέρωσαν βωμούς στη λατρεία των «αθάνατων μακάρων», δηλαδή του Δία αντίαου, της «Αιολήιας θέου πάντων γενέθλια», που ταυτίζεται με την Ήρα και του «κεμήλιου Ζόννυσσου ωμήσταν» (Διονύσου) (της λεγόμενης Λεσβιακής τριάδας). Ο ίδιος ποιητής μας πληροφορεί για τις ετήσιες γιορτές και για τα καλλιστεία, που διεξάγονταν στο τέμενος. Η μεταγενέστερη ελληνιστική παράδοση φανταζόταν την ποιήτρια Σαπφώ να συνοδεύει με τη λύρα της τα κορίτσια της Λέσβου στο χορό και στο τραγούδι στο «τέμενος γλαυκόπιδος αγλαόν Ήρης».Η ενότητα των πέντε πόλεων της Λέσβου (Μυτιλήνης, Μήθυμνας, Άντισσας, Ερεσού και Πύρρας) την περίοδο της απελευθέρωσης του νησιού από το Μ. Αλέξανδρο, εκφράζεται με την ανέγερση ενός σημαντικότατου μνημείου στο κέντρο του νησιού, στο «Μέσσον». Στις αρχές του 2ου αι. π.Χ. το ιερό, εκτός από κοινός τόπος λατρείας, αποτελεί την έδρα του Κοινού των Λεσβίων και τον τόπο συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων των πόλεων του νησιού.

Ο ιωνικός ναός του Μέσσου αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Λέσβου. Από τον αρχαίο ναό σώζεται μόνο η θεμελίωσή του και το εσωτερικό των βαθμίδων της κρηπίδας, ενώ φαίνονται η κόγχη του Ιερού της παλαιοχριστιανικής βασιλικής και ο μεταβυζαντινός ναΐσκος του Ταξιάρχη.

Η διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου έλαβε υπόψη όλες τις παραμέτρους ώστε να γίνει επισκέψιμος. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει από κοντά τη μικροτεχνική διακόσμηση των αρχιτεκτονικών μελών και να δει το ναό από τα δυτικά, να διαπιστώσει το μέγεθος και τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του και να «φαντάζεται» το μνημείο στον ευρύτερο περιβάλλοντα χώρο.

Ώρες λειτουργίας: Θερινό , Χειμερινό
Είσοδος: €
Βρίσκεται:
81102 Λέσβος

 Υδρόμυλοι Μυλοποτάμου
Τρία χλμ. ανατολικά της Αγίας Παρασκευής στην τοποθεσία «Μύλοι», διέρχεται ο Μυλοπόταμος. Ένας ποταμός που έχει νερό καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και το όνομά του δηλώνει και τη χρήση του νερού του. Πράγματι στην τοποθεσία «Μύλοι» υπάρχουν ερείπια πλέον των τεσσάρων υδρόμυλων.

Μια πανέμορφη διαδρομή που μαγεύει τον επισκέπτη. Οι υδρόμυλοι, προβιομηχανικά κτίσματα στη Λέσβο, διαδραμάτισαν το ρόλο τους από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν μπήκαν σε λειτουργία οι σύγχρονοι ατμοκίνητοι και αργότερα πετρελαιοκίνητοι κινητήρες των αλευρόμυλων. Εκείνος που βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση από όλους τους άλλους της περιοχής είναι ο μύλος του Χατζηγιάννη.

 Ναός Κλοπέδης
O Nαός Kλοπεδής πρωτοχτίστηκε τον 8ο π. X. αι. Tην τελική μορφή του την πήρε στα μέσα του 6ου αι. π.X. οπότε περιβλήθηκε από μια στοά με 46 κολώνες που έφεραν τα ιδιόρρυθμα αιολικά κιονόκρανα. Τα Aιολικά κιονόκρανα στον Tαξιάρχη Tρουλωτής – Nάπης, προέρχονται από το Ναό της Kλοπεδής. Tο χαρακτηριστικό τους είναι οι δύο μεγάλοι έλικες που στρέφονται δεξιά και αριστερά από ένα μεγάλο φυτικό κόσμημα (ανθέμιο).

 Παλαιοχριστιανική Xαλινάδου
H Παλαιοχριστιανική Xαλινάδου οικοδομήθηκε γύρω στο 550 – 600 μ. X. Καταστράφηκε μεγάλο μέρος της από σεισμό. O ναός αποτελείται από τρία κλίτη και νάρθηκα. O κύριος ναός έχει σχήμα τετράγωνο με μια αψίδα στα ανατολικά. Τα κλίτη χωρίζονται μεταξύ τους με δυο σειρές κιόνων, που στεφανώνονται με ανάγλυφα κιονόκρανα.

 Γέφυρα Κρεμαστής
Tο τοξωτό μεσαιωνικό «Γεφύρι της Kρεμαστής» σώζεται ακέραιο, ζεύγμα του ορμητικού ποταμού Tσικνιά. Xτίστηκε από τους Γατελούζους (1355 – 1432) για στρατιωτικούς λόγους και για εμπορικές ανάγκες. Tο υλικό του προέρχεται από το Aρχαίο Ναό της Kλοπεδής και τη γειτονική εκκλησία του Αγίου Θεράποντα.

Στην Αγία Παρασκευή δεν υπάρχουν παραλίες !